Palka Dąbroś

W dniu 23 listopada 2023 r., Sąd Najwyższy podjął uchwałę (sygn. akt III CZP 42/23), która jest niezwykle istotna z punktu widzenia wierzycieli prowadzących względem swoich dłużników postępowania egzekucyjne.

Przepisy przewidują bowiem możliwość zawieszenia postępowania egzekucyjnego m.in. na wniosek wierzyciela. Przyczyną złożenia takiego wniosku przez wierzyciela często jest zawarcie pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem porozumienia, na mocy którego dłużnik zobowiązuje się do dobrowolnej spłaty egzekwowanych należności we wskazanym w takim porozumieniu terminie.

W praktyce problem pojawiał się w sytuacji, gdy w związku z zawartym z dłużnikiem porozumieniem, wierzyciel przez długi czas nie podejmował żadnych czynności w ramach postępowania egzekucyjnego, w tym w szczególności, nie wnosił o podjęcie zawieszonego postępowania. Przepis art. 823 k.p.c., obowiązujący do 07.09.2016 r., przewidywał bowiem, że „Postępowanie egzekucyjne umarza się z mocy samego prawa, jeżeli wierzyciel w ciągu roku nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania”, natomiast od 08.09.2016 r. przepis art. 824 §1 pkt 4) k.p.c. stanowi, że „Postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania”; termin ten biegnie od dnia ustania przyczyny zawieszenia (art. 824 §1¹ k.p.c.).

W przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego komornika obciąża obowiązek ustalenia kosztów postępowania i nałożenia ich na właściwy podmiot. Zasadą natomiast jest, że w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela albo na podstawie art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., wierzyciela obciąża opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania. Od tej zasady są wyjątki – jednym z nich zajął się właśnie Sąd Najwyższy odpowiadając na pytanie czy w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego z mocy prawa na podstawie art. 823 k.p.c. w związku z bezczynnością wierzyciela, jeśli postępowanie egzekucyjne uprzednio zostało zawieszone na wniosek wierzyciela w związku z zawarciem pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem porozumienia co do sposobu lub terminu spełnienia świadczenia, zawarcie tego porozumienia przenosi obowiązek poniesienia opłaty egzekucyjnej z wierzyciela na dłużnika?

Sąd Najwyższy podjął w tym zakresie korzystną dla wierzycieli uchwałę, wskazując, że „W przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego z mocy prawa na podstawie art. 823 k.p.c., jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało uprzednio zawieszone na wniosek wierzyciela w związku z zawarciem porozumienia między nim a dłużnikiem co do sposobu lub terminu spełnienia świadczenia, opłata egzekucyjna ustalona na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych obciąża dłużnika”.