Palka Dąbroś

Ulga mieszkaniowa stanowi preferencję podatkową polegającą na zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych części dochodu ze sprzedaży nieruchomości, przy czym wysokość zwolnionego dochodu jest uzależniona od tego, jak duża część tego dochodu zostanie przeznaczona przez podatnika na własny cel mieszkaniowy. Do celów mieszkaniowych zaliczyć natomiast należy między innymi nabycie lokalu mieszkalnego, remont własnego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, czy też spłatę kredytu zaciągniętego np. na zakup lokalu mieszkalnego.

Stosowanie przedmiotowej ulgi zasadniczo nie wywołuje kontrowersji w odniesieniu do wydatków na nabycie danego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, natomiast problematyczne okazują się wydatki na „remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego”.

Organy podatkowe przez długi czas interpretowały przepisy o remoncie w ramach ulgi mieszkaniowej analogicznie względem brzmienia przepisów prawa budowlanego, co oznacza, że wydatkami kwalifikującymi się w ramach ulgi mieszkaniowej miały pozostawać wyłącznie wydatki poczynione na prace budowlane, w tym wykończeniowe, bowiem remont rozumiano jako wykonanie robót budowlanych w istniejącym lub nowopowstałym budynku mieszkalnym albo lokalu mieszkalnym wraz z wymianą lub instalacją składników wyposażenia technicznego budynku lub lokalu, takich jak instalacja wodna, kanalizacyjna, centralne ogrzewanie, ciepła woda, gaz przewodowy.

Istotną zmianę, z korzyścią dla podatników, przyniosła interpretacja ogólna Ministra Finansów z 2021 roku, w której to Minister dokonał wykładni przepisów statuujących ulgę mieszkaniową w ten sposób, iż zaakceptował rozliczenie w ramach ulgi mieszkaniowej wydatków na nabycie między innymi podstawowego wyposażenia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego.

Minister wskazał, że własny cel mieszkaniowy polegać ma bowiem na możliwości zamieszkiwania i funkcjonowania w budynku lub lokalu, czyli normalnej ludzkiej egzystencji, co oznacza, iż ulgą powinny zostać objęte także wydatki na zakup podstawowych sprzętów gospodarstwa domowego (sprzętu AGD) takich jak jak kuchenka gazowa, elektryczna lub gazowo-elektryczna, płyta indukcyjna lub ceramiczna, piekarnik, zmywarka, pralka, lodówka, okap kuchenny, ale także oświetlenie sufitowe i ścienne wewnętrzne (w tym taśmy LED i oczka halogenowe) oraz meble, które charakteryzuje trwały związek z obiektem budowlanym lub jego częścią (lokalem), wykonane na indywidualne zlecenie, czyli szafy wnękowe, pawlacze lub zabudowa garderoby.

Organy podatkowe od tego czasu dokonywały ścisłej wykładni przepisów uniemożliwiając odliczenie wydatków na zakup wyposażenia własnego lokalu, które to wyposażenie nie zostało wskazane w interpretacji ogólnej Ministra Finansów.

Obecnie jednak doszło do korzystnej zmiany dla podatników PIT chcących skorzystać z ulgi mieszkaniowej, ponieważ Szef Krajowej Administracji Skarbowej z urzędu rozszerzył zakres możliwych do odliczenia wydatków także na zakup suszarki do ubrań, mimo iż w interpretacji ogólnej wymieniono jedynie pralkę (por. interpretacja sygn. DOP3.8222.144.2023.EILK).

Ponadto, swój udział w liberalizacji rozumienia przepisów kreujących ulgę mieszkaniową zaznaczyły także sądy administracyjne, bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w niedawnym wyroku w sprawie o sygn. II FSK 534/24 wyraził nowoczesny pogląd zrywający z dotychczasową linią interpretacji prezentowaną przez organy podatkowe. Sąd ten wskazał bowiem, iż ogrodzenia i podjazdy wybudowane na działkach budowlanych również służą zaspokojeniu potrzeb związanych z zamieszkiwaniem, a odmienne stanowisko byłoby anachroniczne i nieprzystające do aktualnego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz standardu wykańczania budynków jednorodzinnych, a także do właściwego rozumienia sposobu zaspokajania przez obywateli potrzeb mieszkaniowych. W takim razie, wydatki na wykonanie urządzeń budowlanych związanych z budynkiem mieszkalnym takich jak ogrodzenie i podjazdy, zapewniające bezpieczeństwo i poprawiające estetykę działki budowlanej, a przede wszystkim zapewniające możliwość jej użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, Naczelny Sąd Administracyjny uznał za wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe.

Powyższe stanowiska liberalizujące rozumienie regulacji traktujących o uldze mieszkaniowej w podatku dochodowym od osób fizycznych mogą wzbudzać nadzieje wśród podatników PIT, który uzyskali opodatkowany przychód ze sprzedaży nieruchomości, ponieważ wydaje się, że zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne powoli odchodzą od ścisłego trzymania się między innymi budowlanego rozumienia pojęcia „remontu” oraz pojęcia „budowy” w kontekście ulgi mieszkaniowej, co prowadzi do umożliwiania podatnikom odliczania coraz szerszego zakresu wydatków związanych z doposażaniem lokalu (lub domu jednorodzinnego), a także wydatków związanych z urządzeniami budowlanymi umiejscowionymi niekoniecznie w bryle budynku mieszkalnego (ww. przykład z ogrodzeniem i podjazdami).

Jednocześnie zalecana jest jednak duża ostrożność, bowiem przedstawione zmiany w obranych kierunkach orzeczniczych są bardzo szczegółowo ukierunkowane (np. dotyczą konkretnie suszarek do ubrań lub konkretnej sprawy podjazdu i ogrodzenia w przypadku danego podatnika), przez co oczywiście nie ma jednolitych ogólnych reguł pozwalających stosować ulgę mieszkaniową w sposób niejako automatyczny. Zaleca się zatem każdorazową weryfikację aktualnych stanowisk organów podatkowych oraz sądów administracyjnych w kontekście konkretnych wydatków mających podlegać odliczeniu w ramach ulgi, ponieważ mimo zauważalnej tendencji liberalizacyjnej, ulga wciąż nie jest stosowana „automatycznie” w odniesieniu do danych wydatków, tylko w konkretnej sytuacji należy dokonać oceny kwalifikacji wydatku przez pryzmat jego przeznaczenia na „własne cele mieszkaniowe podatnika”.