W dniu 24 września 2023 r. ogłoszono ustawę o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 lipca 2023 r.
Wśród najważniejszych zmian należy wskazać należy wskazać wprowadzenie tzw. planów ogólnych, w miejsce dotychczasowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Będzie on aktem prawem miejscowego, tzn. że będzie źródłem prawa powszechnie obowiązującego na danym terenie. Jego założenia będą decydować o kształcie planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o warunkach zabudowy. W przeciwieństwie do studium, plan ogólny ma być dokumentem o bardzo zwięzłej formie i niewielkiej liczbie ustaleń. Mają one zostać uchwalone na terenie całego kraju do końca 2025 r.
Obowiązują również nowe zasady w zakresie wydawania decyzji o warunkach zabudowy – dotyczy to jednak wniosków, które zostaną złożone po wejściu w życie tejże ustawy (tj. 30 dni od daty ogłoszenia). Po pierwsze, znacznie rozszerzono katalog przypadków, kiedy tzw. „WZ-tka” w ogóle nie jest wymagana. Są to przypadki m.in. budowy wiat o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowanych na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny, lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, wolno stojących altan o powierzchni zabudowy do 35 m2 czy budowa stanowisk postojowych dla samochodów osobowych do dziesięciu stanowisk włącznie. Ponadto, obszar analizowany przy wydawaniu tejże decyzji wyznaczać się ma w promieniu równym trzykrotnej szerokości frontu terenu objętego wnioskiem, jednak nie mniej niż 50 m i nie więcej niż 200 m. Jak wskazuje ustawodawca, rozwiązanie to ma ograniczyć manipulowanie wielkością obszaru analizowanego w celu objęcia analizą budynków o pożądanych parametrach, pomimo położenia w na tyle dużej odległości, że nie sposób jest mówić o kontynuacji funkcji czy cech zabudowy. Wreszcie, należy wskazać, że termin obowiązywania decyzji o warunkach zabudowy określono jako 5 lat od dnia, gdy decyzja stała się prawomocna.
Ponadto, wśród zmian należy wskazać utworzenie nieodpłatnego i dostępnego dla wszystkich Rejestru Urbanistycznego prowadzonego online, wprowadzenie zintegrowanych planów inwestycyjnych (które mają zostać sporządzone na wniosek inwestora, ale uchwalone przez radę gminy, co spowoduje uchylenie odpowiedniej części planu miejscowego), a także uchwalenie całego nowego rozdziału na temat partycypacji społecznej (w tym możliwość wnoszenia uwag w ramach konsultacji drogą elektroniczną).