Palka Dąbroś

VAT jest podatkiem obowiązującym w całej Unii Europejskiej, a przepisy unijne w zasadniczej mierze warunkują treść polskich przepisów ustawy o VAT. Unijny prawodawca dostrzegł natomiast istotne problemy ograniczające funkcjonowanie wolnej konkurencji na rynku europejskim w obecnym stanie prawnym, związane z treścią zwolnienia podmiotowego z VAT skierowanego do małych przedsiębiorców. Aktualnie państwa członkowskie mają możliwość wprowadzenia zwolnienia dla małych przedsiębiorców tylko wobec tych podatników, którzy mają siedzibę na ich terytorium.

Polska z kolei skorzystała z tej możliwości i zwolniła od podatku sprzedaż dokonywaną przez swoich podatników, u których wartość tej sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Problemem niezmiennie pozostawało zatem dokonywanie dostaw towarów lub świadczenie usług zarówno przez polskich podatników w innym państwie UE, jak również dokonywanie w Polsce sprzedaży przez podatników z innego państwa członkowskiego.  

W obu tych przypadkach konieczne było rejestrowanie się w danym państwie UE jako podatnik VAT, ponieważ obcy podatnicy nie byli objęci zwolnieniami dla małych przedsiębiorców w danym państwie członkowskim. Opisana regulacja obecnie ma ulec zmianom.

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt zmiany w polskiej ustawie o VAT, wprowadzającej dwie kluczowe modyfikacje w tym zakresie:

• zwolnienie z VAT w Polsce dla małych przedsiębiorców z innych państw UE,
• zasady stosowania zwolnienia z VAT w innym państwie UE przez polskich podatników, którzy w takim państwie dokonywaliby dostaw towarów lub świadczyliby usługi.

Celem planowanych zmian jest ułatwienie transgranicznej działalności małych podatników VAT w całej Unii Europejskiej. Wedle założenia, mają oni być zwolnieni z obowiązków rejestracyjnych w danym państwie na potrzeby VAT, jak również z przygotowywania odpowiednich deklaracji podatkowych w tym państwie.

 Co jednak istotne, przepisy polskiej ustawy nie mogą kreować zwolnienia z VAT w innym państwie UE, ponieważ polskie przepisy obowiązują tylko na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, więc projektowana zmiana dotyczy zwolnienia z VAT w Polsce podatników z innych państw Unii, a jednocześnie kreuje jedynie zasady stosowania zwolnienia z VAT dla polskich podatników działających również w innych państwach członkowskich. Zatem to, jaki jest limit sprzedaży w danym państwie zwolnionej z VAT będzie wynikać z przepisów konkretnego państwa członkowskiego. Pewne natomiast pozostaje, że stosowanie zwolnienia będzie uzależnione od nieprzekroczenia 100 000 euro wartości obrotu na terytorium Unii Europejskiej i jednocześnie od limitu obrotu w tym konkretnych państwie, który zostanie przez nie ustalony (np. obcokrajowcy w Polsce nie mogliby przekroczyć 200 000 zł obrotu z tytułu sprzedaży w naszym kraju).

 W związku ze zmianą pojawią się także specjalne numery identyfikacyjne z dodatkiem „EX” dla takich podmiotów zwolnionych (dla polskich małych podatników za granicą oraz dla obcych małych podatników w Polsce). Ponadto, planuje się wprowadzenie obowiązku informacyjnego dla zwolnionych przedsiębiorców dotyczącego zamiaru skorzystania ze zwolnienia, a także dotyczącego kwartalnych informacji pozwalających organom podatkowym kontrolować przekroczenie progu stosowania zwolnienia. Należy także pamiętać, że taki podatnik zwolniony nie tylko nie płaci VAT, ale także nie odlicza VAT od zakupów.

Planowane zmiany mogą zdecydowanie ułatwić działalność polskich podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego dla małych przedsiębiorców, ponieważ prawo unijne wymaga od wszystkich państw UE stosujących tego rodzaju zwolnienie, by objęły nim również obcokrajowców, stąd polscy przedsiębiorcy mogą uniknąć obowiązków rejestracyjnych, składania okresowych deklaracji oraz płatności VAT w innym państwie UE, w którym dokonują dostaw towarów lub świadczą usługi. Wejście w życie nowych przepisów zaplanowano na 1 stycznia 2025 roku, co stanowi również wspólną datę dla wszystkich państw UE wyznaczoną przez Unię Europejską dla przeprowadzenia wskazanych zmian w poszczególnych państwach członkowskich.