Palka Dąbroś

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 maja 2023 r. wydanym w sprawie o sygnaturze II OSK 1838/20 uznał zmianę rzędnych za istotne odstępstwo od projektu budowlanego. Ponadto, zdaniem sądu każde odstępstwo od projektu budowlanego w zakresie objętym projektem zagospodarowania działki lub terenu jest odstępstwem istotnym.

Przedmiotowa sprawa dotyczyła kwestii podwyższenia terenu nieruchomości oraz wpływu tych robót na nieruchomości sąsiednie. W postępowaniu w sprawie legalności robót budowlanych zarówno Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego jak i Śląski Wojewódzki inspektor Nadzoru Budowlanego uznali podwyższenie terenu nieruchomości oraz kwestię wpływu tych prac na nieruchomość sąsiednią za odstępstwo nieistotne. Organ pierwszego stopnia wydal decyzję o umorzeniu postępowania, która została podtrzymana przez organ wyższego stopnia. Przy takiej ocenie stanu faktycznego decydujące znaczenie miała decyzja Burmistrza M. i Gminy P. wydana w lutym 2018, w której odmówił on nakazania inwestorom przywrócenia stanu poprzedniego nieruchomości i wykonania urządzeń zapobiegających szkodom, która została ponadto utrzymana w mocy przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. W decyzjach tych ustalono, że nie nastąpiły niekorzystne zmiany stanu wody na gruncie, mimo podniesienia terenu na działce.

Na decyzję WINB w sprawie umorzenia postępowania w sprawie legalności robot budowlanych złożono skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. WSA oddalił skargę. Wyrok uzasadniono tym, że fakt dokonania nasypu na działce, czy wzniesienia na niej muru oporowego, nie może jeszcze świadczyć o szkodach na nieruchomościach skarżących, bowiem woda, poprzez zmianę ukształtowania terenu, może spływać w różnych kierunkach, także w niektórych przypadkach poprawiając sytuację na gruntach sąsiednich.   Zatem twierdzenia skarżących o zalewaniu ich nieruchomości, niepoparte ekspertyzą sporządzoną przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje, nie są wystarczającą podstawą do zakwestionowania prawidłowości postępowania dowodowego przeprowadzonego przez organy nadzoru budowlanego. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika natomiast, aby inwestorzy celowo kierowali wody opadowe na działki skarżących. Ponadto, sprawa z naruszenia stosunków wodnych była przedmiotem rozpoznania przez WSA w Gliwicach w wyroku z 14 grudnia 2018 r., sygn. II SA/Gl 719/18, którym to skarga w tym zakresie została prawomocnie oddalona. Sąd uznał, że nie jest władny ponownie badać tych okoliczności.

Wyrok WSA w Gliwicach zaskarżono w całości. NSA uchylił zaskarżony wyrok oraz obydwie decyzje organów nadzoru budowlanego. W uzasadnieniu wyroku NSA powołał się na swoje poprzednie orzecznictwo, w którym stwierdzono, że każde odstępstwo od projektu budowlanego w zakresie objętym projektem zagospodarowania działki lub terenu jest odstępstwem istotnym, w tym odstępstwo dotyczące rzędnych, których wskazanie mieści się w zakresie projektu zagospodarowania działki. Powyższe wynika z treści art. 36a ust. 5 w zw. z art. 34 ust. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane.