Palka Dąbroś

W dniu 22 września 2023 r. weszły w życie nowe przepisy wzmacniające pozycję zwolnionych pracowników, którzy wystąpili do sądu z odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę. Nowelizacja ta gwarantuje pracownikowi szybszy powrót do pracy, w sytuacji kiedy sąd przywróci pracownika do pracy lub uzna wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne. Ponadto, nowe uprawnienia w postępowaniu sądowym uzyskali również pracownicy szczególnie chronione.

Obowiązek dalszego zatrudnienia w przypadku uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy

Na wstępie warto wskazać, że ta instytucja procesowa nie jest nowa w Kodeksie postępowania cywilnego. Dotychczas sąd również mógł nałożyć na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika, jednakże w dotychczasowym brzmieniu przepisy wskazywały jedynie na możliwość nałożenia przez sąd takiego obowiązku. Natomiast, zgodnie z nowym brzmieniem przepisu, sąd I instancji wydając wyrok uznający wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracający pracownika do pracy, musi nałożyć w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, pod warunkiem, że pracownik złoży taki wniosek. Oznacza to, że sąd obligatoryjnie nałoży taki obowiązek na pracodawcę o ile pracownik zwróci się z stosownym żądaniem. Wniosek taki pracownik może złożyć zarówno w pozwie, jak i w innym piśmie procesowym. Bezpośrednio po wydaniu przez sąd nieprawomocnego wyroku przywracającego pracownika do pracy i zobowiązującego pracodawcę do jego dalszego zatrudnienia pracownik może zgłosić się do pracodawcy w celu podjęcia pracy, zaś pracodawca jest obowiązany niezwłocznie dopuścić go do pracy uprzednio wykonywanej.

Pracownicy szczególnie chronieni – nowy rodzaj zabezpieczenia w postaci obowiązku dalszego zatrudnienia

Nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania procesowego wprowadziła dodatkowe uprawnienie dla pracowników szczególnie chronionych. Dotyczy to m. in. następujących grup pracowników:

• pracownice w ciąży;
• pracownicy w czasie urlopu związanego z rodzicielstwem;
• pracownicy w wieku przedemerytalnym;
• chronieni działacze związków zawodowych;
• pracownicy w trakcie choroby;
• pracownicy w trakcie urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności.

W przypadku takich pracowników sąd jest zobligowany udzielić zobowiązanie w postaci obowiązku dalszego zatrudniania ich do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, o ile złożą taki wniosek. Obowiązek ten sąd może nałożyć na każdym etapie postępowania, czyli również przed wydaniem wyroku w sprawie. We wniosku pracownik musi jedynie uprawdopodobnić istnienie roszczenia o uznaniu wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywróceniu do pracy. Natomiast, sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne. Na postanowienie sądu w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia pracodawcy przysługuje zażalenie. Natomiast, pracodawca może żądać uchylenia prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wyłącznie jeżeli wykaże, że po udzieleniu zabezpieczenia zaistniały przesłanki do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 Kodeks pracy).

Zmiany w opłatach sądowych w sprawach pracowniczych

Ponadto, znowelizowane zostały przepisy dotyczące opłat sądowych w sprawach pracowniczych. Od 28 września 2023 r. pracownicy nie muszą wnosić opłaty sądowej od pozwów składanych do sądów, nawet gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa 50 000 zł. Obecnie, pobiera się tylko opłata od apelacji od pracownika i pracodawcy w sytuacji, gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 zł. Opłata pobiera się od wartości przedmiotu sporu ponad kwotę 50 000 zł na zasadach określonych w art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.